Memorial Day Tribute

Memorial Day - Tưởng niệm chiến sĩ trận vong

Thanh Dũng

Ngày lễ Memorial Day, hay Chiến Sĩ Trận Vong, được tưởng niệm vào Thứ Hai cuối cùng của Tháng Năm. Năm nay, Memorial Day nhằm ngày 30-5. Nếu Lễ Tạ Ơn khai mào cho mùa lễ mua sắm cuối năm, thì với nhiều người, ngày lễ Memorial Day đánh dấu khởi sự của mùa hè.

Có thể có sự trùng hợp ngẫu nhiên, một số trường học thường kết thúc niên khoá vào dịp Memorial Day. Trên thực tế, ngày Chiến Sĩ Trận Vong cũng có thể gợi nhắc lịch nghỉ hè hằng năm, vẫn còn là thói quen của nhiều gia đình người bản xứ.

Theo thông lệ, vào ngày này, người ta treo cờ giữa chừng (half staff) đến khoảng trưa. Sau đó, thượng cờ trở lại khi chiều xuống. Thường đây là thời điểm để dân chúng treo cờ Mỹ,  phô trương niềm hãnh diện công dân (một dịp long trọng khác là lễ Độc Lập 4-7). Đây là một trong những dịp bạn có thể bắt gặp cờ Mỹ ở khắp nơi. Người ta gắn cờ lên xe, cắm trên mặt đất, cành cây, hoặc treo cờ lên cột...

Ít người biết rằng ngày Chiến Sĩ Trận Vong có nguồn gốc từ thời Nội Chiến Hoa Kỳ - Civil War. Chiến tranh tàn phá dữ dội, với khoảng 620,000 binh sĩ đôi bên phải thiệt mạng. Sự mất mát lớn lao, cộng hưởng với tâm lý hoang mang thời hậu chiến đã dẫn đến có nhiều cuộc tưởng niệm, cầu siêu thoát cho linh hồn người đã khuất. Các sinh hoạt này trải khắp miền Bắc "thắng trận" lẫn miền Nam "bại trận". Sau này, Quốc Hội nhìn nhận thành phố Waterloo, tiểu bang New York như là nơi "khai sinh" ra ngày Memorial Day, một phần lớn vì nơi này đã liên tục tổ chức các sinh hoạt tưởng nhớ ý nghĩa mà vẫn sinh động nhân ngày Memorial Day.

Nhớ bạn

Đến dạo 1890, ngày lễ này được hầu hết các tiểu bang miền Bắc thừa nhận. Lúc đầu, nó được gọi là "Decoration Day", có thể để phản chiếu thói quen bày biện, chưng bông hoa của nhiều người. Đến năm 1967, liên bang mới ra luật nhìn nhận cái tên "Memorial Day" phổ biến đến ngày nay.

Sang năm 1971, Memorial Day được thiết lập nên một ngày nghỉ liên bang với đạo luật "The National Holiday Act of 1971".

Lời khắc trên mặt đá: "Nơi  đây yên nghỉ, trong danh dự vinh hiển, một người lính Hoa Kỳ vô danh, duy chỉ Thượng Đế là biết được"

Riêng một số tiểu bang miền Nam đến nay vẫn dùng những ngày khác nhau để chỉ lễ Chiến Sĩ Trận Vong của họ. Ở tầm mức liên bang, một lần nữa đúng vào năm 2000, có thêm một đạo luật gọi là "The National Moment of Remembrance Act", mục đích giữ gìn thông lệ vinh danh người đã ngã xuống. Quốc Hội mau lẹ bỏ phiếu thuận và TT Bill Clinton ký thành luật. Đạo luật này khuyến khích mọi người Mỹ đúng 3 giờ chiều, ai ở đâu yên đấy, giữ thinh lặng trong khoảng đôi phút để bày tỏ niềm thương tiếc.

Một số người có thể lẫn lộn dịp lễ Chiến Sĩ Trận Vong - Memorial Day với lễ Cựu Chiến Binh - Veterans Day" vào Tháng Mười Một. Ngày "Memorial Day" tưởng nhớ những binh sĩ trực tiếp hy sinh tại chiến trận. Còn ngày Cựu Chiến Binh "Veterans Day" vinh danh tất cả quân nhân--còn sống hay đã chết--từng phục vụ xứ sở.

Ngày nay, vào ngày Memorial Day mỗi năm, các binh sĩ thuộc Sư Đoàn 3 Bộ Binh nhận nhiệm vụ gắn một lá cờ Mỹ nhỏ lên hơn 260,000 bia mộ và khoảng 7,300 phần hài cốt tại nghĩa trang Quốc Gia Arlington National Cemetery.

Cũng có một phong trào của cựu chiến binh Hoa Kỳ thời chiến tranh Việt Nam đã làm thay đổi ít nhiều sinh hoạt trong ngày lễ Chiến Sĩ Trận Vong. Năm 1988, 1 nhóm bảo vệ quyền lợi cựu chiến binh, mang tên "Rolling Thunder" (tên chiến dịch ném bom rải thảm lên Hà Nội thời còn chiến tranh), đã phô trương thanh thế, quy trụ khoảng 2,500 tay chơi mô tô. Nhóm này chạy mô tô về thủ đô Washington, D.C., nhằm gây chú ý đến các quân nhân vẫn còn bị mất tích. Từ năm đó, phong trào này lớn mạnh dần. Đến năm 2002, con số đã lên đến 300,000 tay lái mô tô. Sang 2005, có ước tính trên nửa triệu tay lái mô tô tựu về.

Tuy Memorial Day là lễ Chiến Sĩ Trận Vong của người Mỹ, nhưng nó cũng là kỷ niệm thân thương với không ít người Việt, nhất là những người từng đứng chung chiến tuyến với anh bạn đồng minh trong cuộc chiến chống sự lan tràn của chủ nghĩa cộng sản trên mảnh đất cố hương.

Bức tường "Vietnam Veterans Memorial Wall" lừng danh,  nơi ghi danh 58,000 quân nhân Hoa Kỳ